Baş ağrısı, çoğumuzun hayatımızda zaman zaman karşılaştığı yaygın bir şikayettir. Ancak beyin tümörleri gibi önemli hastalıkların da baş ağrısının belirtisi olabileceği unutulmamalıdır. Egepol Hastaneleri Beyin Omurilik ve Sınır Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Seyhan Orak, beyin tümörleri ve baş ağrılarının ortasındaki ilgi ile ilgili soruları yanıtlıyor.
Beyin tümörlerinin, beyin dokusundan ve kafatası içindeki çevreleyen zarlardan gelişen, kontrolsüz büyüyen hücre yığınları olduğunu belirtir. Baş ağrılarının beyin tümörlerinin erken evrelerinde nöbet şeklinde başlayıp zamanla kalıcı hale gelebildiğinden bahsediyor. Bu baş ağrısının en çok alın ve şakak bölgesinde hissedildiğine dikkat çekiyor. Beyin tümörleri kusma, görme bozuklukları, baş dönmesi ve uyku hali gibi semptomlarla kendini gösterebilir. Ancak bu belirtiler beyin tümörlerine özgü olmayıp bazı nörolojik hastalıklarda da görülebilmektedir. Bu nedenle her baş ağrısında beyin tümörü ihtimali olduğunu söylemek doğru olmaz. Bununla birlikte, tıbbi protokollere uygun olarak bu risk dışlanmaz. Tıbbi görüntüleme tanı ve değerlendirme için gerçek bir seçenek olarak kabul edilir.
Beyin Tümörlerinin Nedenleri ve Çeşitleri
Beyin tümörlerinin oluşumunun kesin nedenleri hakkında şu anda kesin bilgilere sahip değiliz. Ancak uzmanlar ailesel yatkınlık, travma ve bazı viral enfeksiyonların beyin tümörlerine neden olabileceğini düşünüyor. Beyin tümörleri iyi huylu ve kötü huylu olmak üzere iki ana kümeye ayrılabilir. Yeterli iyi huylu tümörler genellikle kafatasının içindeki beyin dokusunun dışında gelişir ve sıklıkla cerrahi olarak tamamen çıkarılabilir. Nüks oranları düşüktür. Malign tümörler ise kanserli tümörlerdir ve beyin dokusuyla ilişkili olabilir (glial tümörler) veya vücudun diğer organlarından beyne metastaz yapabilirler. En sık metastazlar akciğer, meme, kalın bağırsak ve mide kanserlerinin beyne yayılması sonucu görülür. Malign tümörlerin tedavisi, cerrahiye ek olarak radyasyon tedavisi ve kemoterapi dahil olmak üzere kombine tedavi teknikleri gerektirebilir.
Erken Tanı ve Tedavinin Önemi
Her hastalıkta olduğu gibi beyin tümörlerinde de erken teşhis büyük önem taşıyor. Beyin dokusu kendini yenileme özelliğine sahip olmadığı için tümör dokusunun beyinde kalıcı hasar oluşturmadan teşhis edilmesi ve mümkün olduğunca tamamen çıkarılması hayati önem taşımaktadır. Çağdaş teşhis prosedürleri, bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme, beyin tümörlerinin erken evrelerinde bile tesadüfen tespit edilmesini sağlar. Bu tedavi şansını arttırır. Tedavi sistemlerinin cerrahi, radyasyon tedavisi (radyoterapi) ve ilaç tedavisi (kemoterapi) olmak üzere üç aşaması vardır. Cerrahi tedavi genellikle ilk tercih edilen yöntemdir ve mümkün olduğunca tümörü tamamen çıkarmayı amaçlar. Ancak her zaman tam başarı sağlanamayabilir. Bu durumda hastalara radyasyon tedavisi, kötü huylu tümörlerde kemoterapi gibi ek tedaviler uygulanır. İyi huylu tümörlerin cerrahi olarak çıkarılması genellikle yeterlidir ve başka tedavi formüllerine gerek yoktur.
Beyin Tümörlerinin Belirtileri
Beyin tümörleri bulundukları bölgeye göre farklı belirtiler verebilmektedir. Baş ağrısı, beyin tümörlerinin en yaygın semptomlarından biridir ve başlangıçta nöbetlerde ortaya çıkabilir. Daha sonra baş ağrısı kalıcı hale gelebilir ve sıklıkla alın ve şakaklarda hissedilir. Kusma, kafa içi basıncın artması nedeniyle mide bulantısı olmaksızın fışkırma olarak da görülebilir ve özellikle sabahları aç karnına rahatsız edici olabilir. Serebral korteksin tümör tarafından hasar gördüğü durumlarda bayılma (epilepsi nöbeti) meydana gelebilir ve diğer semptomlar olmadan tümörün gelişiminin habercisi olabilir. Beyincik yerleşimli tümörlerde dengesizlik, baş dönmesi ve yürüme bozukluğu gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Konuşma merkezinde yer alan tümörler çeşitli konuşma bozukluklarına neden olabilir. Hareket merkezine yakın yerleşimli tümörlerde vücudun sağ veya sol tarafında felç görülebilir. Beyin tümörlerinin belirtileri, tümörün yeri ve boyutuna göre farklılık gösterebilir.
Beyin Tümörleri ile Diğer Nörolojik Hastalıklar Arasındaki Benzerlikler
Beyin tümörü belirtileri beyin tümörlerine özgü olmayabilir ve bazı nörolojik hastalıklara benzer olabilir. Beyin dokusuna yayılan bulaşıcı hastalıklar, migren, damar tıkanıklıkları ve beyin kanaması gibi birçok nörolojik hastalık da baş ağrısı, görme bozuklukları, dengesizlik ve epilepsi gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Bu nedenle herhangi bir semptomla başvuran hastalarda beyin tümörü düşünülmeli ve diğer nörolojik hastalıklardan ayırımı için tanı formülleri kullanılmalıdır. Bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme bu alanda büyük ilerlemeler kaydetmiş ve erken dönemde doğru tanının konulmasına yardımcı olmuştur. Beyin tümörleri tanıdan tedaviye multidisipliner yaklaşım gerektiren karmaşık hastalıklardır ve doğru tanı ile uygun tedavi planlaması hastaların yaşam kalitelerinin artmasında büyük rol oynar.
Yaş Gruplarına Göre Beyin Tümörleri Prevalansı
Popülasyonda beyin tümörlerinin görülme sıklığı 100.000/5’tir. Yaş kümelerine göre beyin tümörlerinin insidansında farklılıklar vardır. Beyin tümörleri 3-12 yaşları ile 40-70 yaşları arasında daha sık görülmektedir. Bu yaş gruplarında beyin tümörlerinin görülme sıklığının artmasının nedeni şu anda tam olarak anlaşılamamış olsa da yaşla birlikte artan risk faktörlerinin yanı sıra genetik faktörlerin de etkili olduğu düşünülmektedir. Özellikle çocuklarda beyin tümörlerinin erken tanı ve tedavisi ile daha iyi sonuçlar alınabilmekte iken, ileri yaşlarda görülen tümörlerde tedavi süreci daha karmaşık olabilmektedir. Bu nedenle tüm yaş gruplarında baş ağrısı gibi beyin tümörü semptomları ile başvuran hastaların uzman bir hekim tarafından değerlendirilmesi ve gerekli tanı yöntemlerinin kullanılması hayati önem taşımaktadır.
Beyin Tümörleri Hakkında Farkındalık ve Eğitim
Beyin tümörleri hayati bir sağlık sorunu olup toplumda bilinçlendirme ve eğitimin yaygınlaştırılması büyük değer taşımaktadır. Beyin tümörlerinde erken tanı ve tedavi, hastalığın seyrini ve hastanın yaşam kalitesini önemli ölçüde etkiler. Sağlık kurumları ve uzmanlar, halkı beyin tümörleri ve belirtileri hakkında bilgilendirmek için çeşitli eğitim programları ve etkinlikler düzenlemelidir. Ayrıca bilgi ve farkındalık düzeyini artırmak için medya aracılığıyla bilgilendirici içerikler sunulmalıdır. Toplumun beyin tümörleri konusunda bilinçlenmesi ve bilinçlenmesi, hastalığın erken teşhisini ve uygun tedaviye erişimini sağlayarak hastaların sağlık durumlarına olumlu katkı sağlayacaktır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
